Postoperativne infekcije: Ugrožen svaki deseti pacijent

Na pomen operacija i bolničkog lečenja sve više pacijenata zazire od bakterijskih i drugih infekcija. Među obolelima je češći strah od postoperativnog oporavka nego od samog hirurškog zahvata, ma koliko da je komplikovan. Ukoliko bakterije dospeju u organizam bolesne osobe, one otežavaju i produžavaju tok lečenja, a ponekad dovode i do tragičnog ishoda, zbog čega je strah potpuno opravdan.

A da li mogu da se izbegnu ili svedu makar na neki prihvatljiv minimum, objašnjava specijalista opšte hirurgije dr Nemanja Zarić, načelnik hirurškog odeljenja Privatne opšte bolnice „Atlas“:

– Da li će se infekcije javiti ili ne, zavisi, pre svega, od poštovanja principa higijene i sterilizacije u bolničkim uslovima. Sterilizacija je vrlo skupa, ali mora da se obavlja na valjan način da bi se infekcije izbegle. Čitava procedura upotrebe sterilnog materijala, njegov put do operacione sale koja mora da bude apsolutno sterilna, obavezna jednokratna upotreba sterilnih materijala i uniforme u sali mora u potpunosti da se primenjuje. Isto se odnosi i na izlazak iz operacionog bloka i ponovni ulazak u njega. Pri svakom povratku neophodni su sterilna uniforma, rukavice i sve ostalo, kao da ste unutra kročili prvi put.

* Koji još zahtevi moraju da se ispoštuju?

– Obavezno je uzimanje brisa sa kože hirurga i ostalog zdravastvenog osoblja iz operacione sale pre operativnog zahvata. Bris se uzima i tokom operacije, pa ako se takva bakterija slučajno nađe kod pacijenta znamo odakle je došla i kako da se prema njoj odnosimo. Bris šaka se, inače, radi dva puta nedeljno, bez obzira na to što je dodir ivanje pacijenta bez rukavica strogo zabranjen. Zbog strogog poštovanja principa sterilizacije i ponašanja u sterilnim uslovima, kod nas su postoperativne infekcije zanemarljive. Tek 0,49 odsto na više od hiljadu urađenih, često komplikovanih operacija u prošloj godini.

Koliko su ove infekcije generalno učestale?

– Na Zapadu, se beleži njihovo smanjivanje i skraćivanjem boravka pacijenata u bolnici nakon operacije, kada god je to moguće. Uzimajući u obzir sve intrahospitalne infekcije, njihov procenat se kreće od četiri do deset odsto, odnosno na hiljadu lečenih inficira se do 100 pacijenata. Zbog teškoća u lečenju najveći strah izaziva bakterija MRSA – meticilin rezistentni stafilokokus aureus, koja je, inače, normalni stanovnik kože. Otuda se i nameće potreba za uzimanjem brisa kože. Čest uzročnik je i bakterija klebsiella pneumoniae koja dovodi do upale puća, klostridija koja izaziva iscrpljujuće dijareje, ali i mnoge druge bakterije. Klostridija se, primera radi, vrlo brzo širi zbog čega je neophodna izolacija takvog pacijenta.

PREVENCIJA

Koncept asepse, koji podrazumeva pravilno čišćenje, dezinfekciju i sterilizaciju u bolničkim ustanovama, kao i poštovanje aseptičkih tehnika, predstavlja ključnu meru prevencije. Higijena ruku je najjednostavnija, ali posebno značajna. Mere izolacije bolesnika posebno treba da se poštuju ako priroda bolesti to nalaže. Primena uputstava, posebno o prevenciji infekcija operativnog mesta, urinarnih i infekcija udruženih sa centralnim vaskularnim kateterom, pneumonija, takođe moraju da se poštuju.

POVEĆAN RIZIK

Rizik od nastajanja bolničkih infekcija u jedinicama intenzivne nege je pet do deset puta veći u odnosu na rizik u jedinicama obične nege. To je zato što u intenzivnoj nezi leže bolesnici sa ugroženim vitalnim funkcijama, kojima je potrebna učestala intenzivna opservacija, dijagnostičke i terapijske procedure. Na ovaj način maksimalno su otvoreni svi putevi širenja bolničkih infekcija. Tu su česte i takozvane unakrsne infekcije, sa jednog pacijenta na drugog.